poniedziałek, 25 czerwca 2012

Zasmudzeni

Miały być cuda, skończyło się na tradycyjnym zrzędzeniu: „nie jesteśmy Brazylią”, „patrzmy realnie na nasze możliwości”, „można grać defensywnie i wygrać”.

Felieton z cyklu "Listy z podziemia", "Gazeta Polska" 20 czerwca 2012

Podczas Euro 2012 trener Franciszek Smuda wielokrotnie demonstrował kompletny brak wiary w reprezentantów Polski. Zawodników na co dzień błyszczących w Bundeslidze, Ligue 1 czy Premier League traktował jak zbieraninę pastuszków potrafiących jedynie pilnować własnego pola karnego. Jego scenariusz: „nie stracić bramki, strzelić jedną”, sprawdzał się, dopóki graliśmy na zero z tyłu. Po golu dla rywali zdezorientowani Polacy szwendali się po boisku w poszukiwaniu straconego czasu.

Momenty były. Choćby akcje, po których Robert Lewandowski i Kuba Błaszczykowski strzelali gole – palce lizać! I nieco ułańskiej fantazji w meczu z Rosją. Gdy polska drużyna przestawała realizować założenia taktyczne, gołym okiem było widać jej ogromny potencjał w ofensywie. Niestety, selekcjoner umiejętnie tonował nastroje. Po radości z gola kazał wszystkim głęboko się cofnąć i wybijać piłkę na oślep.

Meczu z Grecją trudno było nie wygrać. Zwłaszcza że rywale wystawili jedenastkę opartą na pensjonariuszach domu spokojnej starości. Świątyni Zeusa Olimpijskiego strzegł 38-letni Chalkiás, a za rozgrywanie zabrał się 35-letni Karagoúnis. W pierwszej połowie staruszkowie próbowali biegać, ale co dwie minuty kładli się w trawie. W drugiej, grając w dziesiątkę, mieli już siły tylko na tuptanie, uzupełnianie płynów i wymianę sztucznych szczęk przy linii bocznej. Mimo to strzelili nam gola, bo trener Smuda uznał, że zamiast wygrać 4:0, powinniśmy bronić jednobramkowego prowadzenia.

Przed meczem z Rosją lękliwość selekcjonera udzieliła się głównym mediom. Reprezentacja zakwaterowana w hotelu Bristol, dotąd uznawana w Europie za przeciętną, nagle okazała się piłkarskim potentatem na miarę Anglii, Niemiec czy Holandii. – Biorę w ciemno każdy wynik – zadeklarował Smuda. – Oprócz porażki – dodał po chwili namysłu. I jako pierwszy trener w dziejach futbolu wystawił w środku pola aż trzech defensywnych pomocników, pozostawiając bez obsady lewe skrzydło. Porażki uniknęliśmy tylko dlatego, że mecz wyzwolił w naszych graczach patriotyczne emocje. Wasilewski i Błaszczykowski już podczas śpiewania hymnu wyglądali, jakby chcieli zjeść Rosjan na kolację. Chwała im za to!

Ponieważ aby wyjść z grupy, musieliśmy ograć Czechów, pół Europy spodziewało się, że w tym meczu wreszcie zagramy ofensywnie. Trener postanowił jednak powtórzyć taktykę ze spotkania z Rosją. W pierwszych minutach Czesi nie wiedzieli, co się dzieje. Czekali na Polaków pod własną bramką, podczas gdy Polacy tuptali po drugiej stronie boiska. W końcu, na przekór Smudzie, przekroczyliśmy linię środkową, stwarzając kilka wyśmienitych okazji do strzelenia gola. Drugą połowę zaczęliśmy jednak jak zwykle – oczekując wyroku. Przyzwyczajony do atakowania Ludovic Obraniak miał minę, jakby właśnie dowiedział się o śmierci Napoleona.

Nie wiem, kto wmówił Smudzie i głównym mediom, że mamy słabych piłkarzy. Piszczek, Lewandowski, Błaszczykowski, Grosicki, a nawet depresyjny Francuz z Bordeaux i pracowity Niemiec z Mainz indywidualnie są trzy razy lepsi od greckich, czeskich i rosyjskich emerytów. Gdyby odpowiednio ustawić ich na boisku, grupę wygralibyśmy bez straty punktu. Nasz selekcjoner postanowił jednak odciąć od podań wszystkich zawodników ofensywnych. Jeszcze strzelilibyśmy więcej niż jedną bramkę i co wtedy? Cała taktyka by się rozsypała.

Każda reprezentacja może odnosić sukcesy tylko wówczas, gdy na boisku realizuje swój narodowy charakter. Niemcy muszą grać jak maszyna, Włosi jak trupa aktorska, Hiszpanie wymieniać setkę podań i wchodzić z piłką do bramki. Smuda, znany miłośnik PO, przeniósł na boisko filozofię swojej ukochanej partii: zachowawczość, destrukcję, kompleksy, zacietrzewienie. Tymczasem przeznaczeniem Polaków jest futbol ofensywny, związany z ryzykiem, nieobliczalny i piękny dla oka. Jest oczywiste, że grając otwartą piłkę, będziemy spektakularnie wygrywać albo boleśnie przegrywać. Ale tylko tak będzie nas stać na odniesienie naprawdę znaczącego sukcesu. Próbując stać się drugimi Czechami czy Belgią, nigdy Europy nie zawojujemy. Na boisku i poza nim.

środa, 20 czerwca 2012

Czerwony karnawał

Wyrastające na polskich ulicach sowieckie symbole mają głęboko osadzone korzenie.

Felieton z cyklu "Listy z podziemia", "Gazeta Polska" 13 czerwca 2012

Rosyjskie prowokacje podczas Euro są tak ostentacyjne, że mogą się komuś wydać transgresją, ostatecznym przekroczeniem kulturowych barier. Sztandary z sierpem i młotem, od wielu lat niewidziane na polskich ulicach, faktycznie działają na wyobraźnię. Jednak w sensie politycznym to tylko powierzchowne gesty, będące konsekwencją utraty przez III RP podmiotowości. Prawdziwą transgresją był Smoleńsk. Nazajutrz po tragedii – jak obrazowo ujmuje to w wierszu Aleksander Rybczyński – „ciało Polski” znalazło się „na moskiewskim stole prosektoryjnym”. Zaczęło się wielkie sprzątanie, zacieranie śladów. Pogarda Kremla dla zdruzgotanego państwa z każdym dniem stawała się bardziej widoczna. Dość wspomnieć konferencję prasową MAK-u czy neverending story o zwrocie wraku tupolewa.

Radosna twórczość rosyjskich kibiców (na szczęście nie wszystkich) to część postsowieckiego, ludycznego karnawału na trupie Polski. Nakręceni putinowską propagandą, zwolnieni przez lokalne władze z obowiązku respektowania prawa, poczuli się nad Wisłą bezkarni. Nic dziwnego, że w wielu z nich odezwały się dotychczas tłumione, przynajmniej podczas zagranicznych wojaży, bolszewickie instynkty. Znamienne, że jeśli ktoś jest w stanie je kontrolować, to UEFA, bo przecież nie władze Warszawy. Trupy mają to do siebie, że nie reagują, nawet gdy ktoś po nich skacze.

Od końca ubiegłego wieku sporo napisano o rosyjskich kłopotach z tożsamością. A przecież Władimir Putin już dawno odnalazł narodową ideę, zdolną połączyć wszystkich obywateli, od emerytowanych kołchoźników po młodych fanów Spartaka Moskwa. Jej źródłem jest data 4 listopada 1612 r., kiedy to pospolite ruszenie dowodzone przez kupca Kuźmę Minina i księcia Dymitra Pożarskiego zmusiło do kapitulacji polską załogę Kremla. W 2004 r. ówczesny (i dzisiejszy) prezydent Federacji Rosyjskiej ogłosił rocznicę tego wydarzenia Dniem Jedności Narodowej, wypełniając lukę po zniesionym święcie rewolucji październikowej. Aby spopularyzować nową rosyjską ideę, weteran KGB zamówił u Władimira Chotinienki film „1612”, w którym Polacy z upodobaniem palą wsie, mordują bezbronnych i pozdrawiają się sarmackim „Kur... mać!”. W postać okrutnego hetmana z powodzeniem wcielił się... Michał Żebrowski, Polak z krwi i kości. Oczywiście, nasz rodak zrobił to wyłącznie w imię sztuki filmowej, dla podniesienia autentyzmu dzieła.

Wyrastające na polskich ulicach sowieckie symbole mają głęboko osadzone korzenie. Grunt był bronowany i nawożony latami. Odradzający się Festiwal Piosenki Rosyjskiej w Zielonej Górze, „Wstawaj, strana ogromnaja!” w wykonaniu Chóru Aleksandrowa, festiwal filmowy „Sputnik nad Polską”, kanał telewizyjny „Wojna i Pokój”, a od niedawna peerelowska nawałnica wspomnieniowa TVP Kultura... Tylko ignorant twierdzi, że rosyjska kultura nie jest ciekawa. Osip Mandelsztam był wielkim poetą, a Andriej Tarkowski, Paweł Łungin czy Andriej Zwiagincew to naprawdę wirtuozi kina. Co nie zmienia faktu, że narastająca w ostatnich latach rosyjska ofensywa kulturalna posiada drugie dno. Takie rzeczy robi się przed ekspansją gospodarczą i polityczną. Nie chodzi o to, by podbić Polaków piosenkami Ałły Pugaczowej. Chodzi o oswojenie nas z rosyjską duszą, zatarcie „różnic kulturowych”, odbudowę mitu słowiańskiej swojskości i przyjaźni, wreszcie wzbudzenie sentymentu do PRL-u. Poczucie współuczestnictwa w kulturze zamazuje twarde fakty polityczne i osłabia reakcję obronną.

Każdy, kto śledzi tę rosyjską ofensywę z twardej skały polskiego romantyzmu, ze smutkiem obserwuje jej skutki. Prorosyjskie wypowiedzi Bronisława Komorowskiego, „głęboka wdzięczność” Andrzeja Wajdy za przyznanie mu Orderu Przyjaźni Federacji Rosyjskiej, panegiryki Daniela Olbrychskiego, wzywanie do zapalania zniczy na grobach sowieckich żołnierzy w rocznicę Wielkiej Wojny Ojczyźnianej, która nam kojarzy się z tekstem powstańczej pieśni: „Czekamy ciebie czerwona zarazo, byś wybawiła nas od czarnej śmierci”... Mało? Nie wiem, czego jeszcze potrzeba, by większość Polaków dostrzegła miejsce, w którym znaleźliśmy się po Smoleńsku. Niestety, nie jest to żadna strefa kibica. To strefa rosyjskich wpływów.

poniedziałek, 18 czerwca 2012

Dzisiaj w Kołobrzegu

Zapraszam na kolejne moje spotkanie autorskie, tym razem nad morze. 

Spotkanie rozpocznie się dzisiaj, tj. 18 czerwca, o godz. 18.00 w sali koncertowej ratusza w Kołobrzegu. Gospodarzami są kołobrzeski Klub "Gazety Polskiej" oraz Komitet Organizacyjny "Herbertiady" - Ogólnopolskiego Przeglądu Twórczości Zbigniewa Herberta.

niedziela, 17 czerwca 2012

Piękny dzień w Opinogórze

Otwarci ludzie, rozmowy o poezji i historii, pamiątki po Zygmuncie Krasińskim...

Spotkanie poprowadziła dr Teresa Kaczorowska, pisarka, reporterka, poetka, autorka książek
m.in. o losach polskiej emigracji ("Dwunastu na trzynastego. Emigranci stanu wojennego"),
prezes Związu Literatów na Mazowszu.











Tadeusz Witkowski - dr slawistyki, wykładowca w Saint Mary's College w Orchard Lake,
działacz Kongresu Polonii Amerykańskiej, w stanie wojennym represjonowany
za udział w protestach przeciwko projektowi wprowadzenia do konstytucji zapisu
o sojuszu ze Związkiem Radzieckim.



Po spotkaniu. Od lewej: Tadeusz Witkowski, Teresa Kaczorowska, autor bloga,
Krzysztof Turowiecki.






















fot. (c) Zofia Turowiecka

poniedziałek, 11 czerwca 2012

Jak rozpętałem aferę Obamy

Próba uczynienia mnie szefem polskiej filii Ku-Klux-Klanu nie przyniosła spodziewanych rezultatów.

Felieton z cyklu "Listy z podziemia", "Gazeta Polska" 6 czerwca 2012

Od kilku lat na łamach „Gościa Niedzielnego” polecam lub odradzam programy telewizyjne. Trzy tygodnie temu, odradzając film dokumentalny „Biały Dom Obamy z bliska”, pozwoliłem sobie na odrobinę sarkazmu: „Dokumenty o potędze amerykańskiej władzy można było kręcić w epoce Ronalda Reagana, ewentualnie George’a Busha, którzy uprawiali wielką politykę. W czasach ciemnoskórego stróża żyrandoli mija się to z celem”.

Miałem świadomość, że takie podsumowanie prezydentury Baracka Obamy nie wszystkim się spodoba. Jednak reakcja „Gazety Wyborczej” przekroczyła moje najśmielsze oczekiwania, a przy okazji granicę śmieszności. Dziarscy chłopcy przyczepili się bowiem nie do określenia „stróż żyrandoli”, lecz do przymiotnika „ciemnoskóry”. „Zdaniem czytelnika, który nam na to zwrócił uwagę, sformułowanie ma podtekst rasistowski” – napisali w artykule. I zacytowali obywatelski głos „pana Romana z Katowic”: „To skandaliczne i rasistowskie, żeby oceniać kogoś przez kolor skóry. Jeśli będziemy tolerować takie teksty, to za niedługo okaże się, że ktoś kogoś zacznie bić, bo ten ma inny kolor skóry. Bulwersujące jest to, że to gazeta katolicka, a w tym wypadku zachowała się jak szmatławiec”.

Cóż, dla mnie „ciemnoskóry” to zwykły opis fizjonomii. Równie dobrze mógłbym napisać „szczupły” czy „wysoki”, tyle że pierwszego ciemnoskórego prezydenta w historii USA najprecyzyjniej identyfikuje co innego. Wygląda jednak na to, że „panu Romanowi z Katowic” i dziennikarzom „Wyborczej” słowo „ciemnoskóry” kojarzy się z niższą rasą. Szczerze współczuję. Szczególne męczarnie muszą odczuwać podczas śledzenia transmisji sportowych, bo sprawozdawcy używają tego słowa średnio co pięć minut. Chyba że komentują mecz NBA. Wtedy proporcje się odwracają i częściej jest mowa o „jedynym białym w pierwszej piątce”.

Dla potwierdzenia swej intuicji śledczy „Wyborczej” zwrócili się z prośbą o opinię do pani podpisanej jakomedioznawca” (A fe! Feministki dadzą wam po łapkach! Powinno być: „medioznawczyni”). Efekt: „I ona uważa, że w tekście można się doszukać treści rasistowskich”. W dodatku narobili mi wstydu, wydzwaniając do „Gościa” w celu uzyskania potępiającego komentarza. Oczywiście, żaden z moich przełożonych nie miał zamiaru się tłumaczyć. Ale fakt, że pytają o mnie jakieś podejrzane typy, na pewno wywołał w redakcji chwilową konsternację. Dalibyście spokój, panowie śledczy. Tam jest porządne katolickie pismo, tam się pracuje, a nie uczestniczy w polowaniu na potencjalnych rasistów!

W 1996 r. Krzysztof Varga skomentował w „Wyborczej” mój literacki manifest: „Klasycystyczna inkwizycja. To, co pisze młody poeta, nawiązujący w swych wierszach do tradycji kultury europejskiej, trąci fundamentalizmem. Bo to w imię wartości prowadzonych jest w tej chwili na naszej planecie chyba kilkanaście krwawych wojen. Właśnie w imię dogmatów”. W podobnym tonie pisano o mnie w tym dzienniku w kolejnych latach. W 2008 r. znalazłem się nawet na słynnej czarnej liście Adama Michnika, co do dzisiaj napawa mnie dumą. Szczerze mówiąc, dziwię się, że dopiero teraz ochrzczono mnie rasistą. Do pełni szczęścia brakuje tylko oskarżenia o antysemityzm, jednak zdaję sobie sprawę, że aby dostąpić takiego zaszczytu, trzeba mieć swoje lata. Dlatego zbroję się w cierpliwość. Gdy „Wyborcza” uzna, że już czas, z pewnością znajdzie się „pan Marek z Łeby”, który zwróci uwagę na jakieś moje trefne sformułowanie, np. „starsi bracia w wierze” albo „rzekomo najważniejszy moment najnowszej polskiej historii: Marzec’68” (chodzi o słówko „rzekomo”).

Próba uczynienia mnie szefem polskiej filii Ku-Klux-Klanu nie przyniosła spodziewanych rezultatów. Pod internetową wersją artykułu dominowały komentarze w rodzaju: „Jaki rasizm? Puknijcie się w głowę”. Niestety, prezydent USA musiał głęboko przeżyć moją krytykę, bo tydzień później z zemsty rzucił bon mot o „polskim obozie śmierci”. Ciekawe, co go bardziej dotknęło: „ciemnoskóry” czy „stróż żyrandoli”? Mimo wszystko, stawiam na to drugie. Inna sprawa, że jakość riposty potwierdza moje wątpliwości. Umiejętność wymiany żarówek nie powinna być jedynym kryterium przy wyborze lokatora Białego Domu. Mam nadzieję, że Amerykanie – ciemnoskórzy i biali – drugi raz nie popełnią tego samego błędu.          

środa, 6 czerwca 2012

Ani słowa o piłce

Euro 2012 to impreza upolityczniona jak olimpiada w Moskwie.

Felieton z tygodnika "Gość Niedzielny" nr 23/2012

Piłkarskie mistrzostwa Europy jeszcze się nie rozpoczęły, a ja mam ich już serdecznie dość. Wcale nie dlatego, że wokół zapanowała futbolowa gorączka, bo wbrew oczekiwaniom UEFA termometry nad Wisłą nie pękają. Bardziej wyeksploatowane są ciśnieniomierze. Koneserzy futbolu, którzy na wieść o przyznaniu Polsce organizacji imprezy skakali z radości, dziś cierpią na depresję, bo nie udało się im kupić biletów. Ewentualnie irytują się stanem dróg. Atmosfera piłkarskiego święta panuje głównie w komercyjnych reklamach telewizyjnych. No i wśród młodszych nastolatków, którym – niczym Indianom w epoce Krzysztofa Kolumba – można wcisnąć każde świecidełko. Z „zestawem kibica” włącznie.

Trochę dziwi naiwność tych, którzy liczyli na przeżycie szczególnych emocji na stadionie. Czyżby nie wiedzieli, że w naszych czasach imprezy tego typu organizowane są głównie dla „rodziny UEFA”, polityków, biznesmenów i reklamodawców? Zwykli śmiertelnicy mogą sobie obejrzeć rozgrywki w telewizji, a jeśli mają dość determinacji – na telebimie w strefie kibica. Zawsze zastanawiają mnie przybysze z zagranicy, którzy pokonują setki kilometrów, żeby dać się zamknąć w rezerwacie i tam obejrzeć transmisję meczu swojej drużyny. Zamiast opuszczać rodzinne miasto, mogliby przecież zrzucić się na siatkę ogrodzeniową i wynająć telebim. Jakość transmisji ta sama, a po meczu zdążyliby do domu na kolację.

Ponieważ jestem kibicem starego typu, drażni mnie komercjalizacja wielkich imprez sportowych. Rozumiem tych, którzy co tydzień zdzierają gardła dla swojego ukochanego klubu, ale w czerwcu włożą koszulki z napisem „Against modern football” i wyjadą w góry albo do babci na wieś. Główny powód mojej niechęci wobec Euro 2012 jest jednak inny. Wciąż nie została wyjaśniona sprawa Julii Tymoszenko. Polski rząd chce wykorzystać ewentualny sukces piłkarzy do utrzymania władzy. A Rosja właśnie zaczęła bawić się z nami w kotka i myszkę. Ostatnio tak upolitycznioną imprezą sportową były chyba Igrzyska Olimpijskie w Moskwie w 1980 r.

Najgorsza jest świadomość, że los gabinetu Donalda Tuska naprawdę w dużym stopniu zależy od wyników reprezentacji. Większość Polaków udowodniła już kilkakrotnie, że w wyborach parlamentarnych i prezydenckich kieruje się powierzchownymi kryteriami, medialną propagandą i... aktualnym nastrojem. Ostatnio to samopoczucie nieco podupadło, bo trudno wiecznie zamykać oczy na rzeczywistość: podnoszenie wieku emerytalnego, likwidowanie szpitali i urzędów na prowincji, wycofywanie ze szkół lekcji historii, brak skuteczności w egzekwowaniu od Rosjan zwrotu smoleńskiego wraku, skandale z budową autostrad, stronniczość głównych mediów czy odzywki typu „Won stąd!”. Ale każda bramka dla Polski, a już na pewno gol strzelony przewrotką w ostatniej minucie finału, może na nowo wprowadzić połowę społeczeństwa w stan entuzjazmu. I przedłużyć hegemonię Platformy Obywatelskiej nie o 7, lecz o 77 lat. Właśnie taka była idea igrzysk w dawnych wiekach: zamienić obywateli w bezmyślną masę, która pozwoli się łatwo kontrolować.

Nieco inaczej stara się sterować naszymi nastrojami Władimir Putin. Reprezentacja Rosji nieprzypadkowo wybrała sobie na mieszkanie hotel Bristol położony kilka kroków od Pałacu Prezydenckiego, pod który 10 czerwca tradycyjnie już przejdzie „ognista procesja” spod archikatedry św. Jana Chrzciciela. Z premedytacją Rosjanie domagają się też zgody na przemarsz swoich kibiców ulicami Warszawy i naśmiewają się z zakazu eksponowania sowieckich symboli. To prymitywne prowokacje, odwołujące się do naszych emocji, mające na celu skompromitowanie Polski w oczach świata. Kto się na nie nabierze i postanowi dać łupnia Moskalom, ten – mówiąc po kibicowsku – ciężki frajer.

Z jednej strony, pokazowe intrygi Rosjan są tak żałosne, że nadają się do wykorzystania w dowcipach; z drugiej – mówią wiele o kondycji polskiego państwa. I to już nie jest zabawne. W czasach prezydentury Lecha Kaczyńskiego Putinowi nie przyszłoby do głowy manifestować swoich wpływów w Warszawie. Kazałby swoim działaczom, piłkarzom i kibicom mało pić i niewiele mówić, żeby nie przynieśli wstydu ojczyźnie. Zadanie trudne, ale wykonalne. Dziś były kagiebista może jednak swobodnie uprawiać propagandowe gierki, bo wie, że polski rząd przyjmie z uśmiechem każde upokorzenie. Po Smoleńsku i tzw. śledztwie MAK-u nie istnieją żadne granice, które bałby się przekroczyć.

Mam nadzieję, że trener Jürgen Klopp dobrze przygotował do mistrzostw polską reprezentację. Bo chyba dla każdego jest jasne, że jeśli wyjdziemy z grupy, to wyłącznie dzięki piłkarzom Borussii Dortmund. Jednak na tłum potencjalnych wyborców PO, wymachujący biało-czerwonymi flagami przy akompaniamencie klaksonów i trąbek, będę patrzył okiem Stańczyka. Cytując w myślach fragment poematu „Posłanie do Polski” (1869) Seweryna Goszczyńskiego: „Naród – jak w letargu człowiek:/ U ust dech się niby wije,/ Ale śmierć siedzi u powiek:/ I nie umarł, i nie żyje.// (...) W nim tak mało życia, czucia,/ Że choć się ciało już psuje,/ I choć woń tego zepsucia/ Wszyscy czują – on nie czuje”.

wtorek, 5 czerwca 2012

Spotkanie autorskie w Opinogórze

W czwartek 14 czerwca będę gościem Muzeum Romantyzmu w Opinogórze. Spotkanie w Dworze Krasińskich rozpocznie się o godz. 11.00.

Opinogórskie Spotkania z Literaturą odbywają się raz na kwartał, prowadzi je dziennikarka i pisarka dr Teresa Kaczorowska. Mają formę rozmowy z prowadzącym oraz publicznością.

poniedziałek, 4 czerwca 2012

Akslop

Polska czytana od tyłu, pełna aksjologicznej inwersji, ciągłych objazdów, kluczenia opłotkami i zaniedbywania narodowych tras, od Słowackiego po Lecha Kaczyńskiego.

Felieton z cyklu "Listy z podziemia", "Gazeta Polska" 30 maja 2012

Jak uświadomić młodzieży zbrodniczy charakter komunizmu? Przywrócić Stoczni Gdańskiej imię Lenina.

Jak rozwiać obawy pracowników o wysokość emerytur? Podnieść wiek emerytalny. Nie doczekają.

Jak poprawić sytuację mieszkańców prowincji, np. właścicieli małych gospodarstw rolnych z Polski wschodniej? Zamknąć szpitale, szkoły, urzędy pocztowe i linie kolejowe. Wkrótce sami przeniosą się do miasta.

Historia i literatura są w Polsce źródłem sporów i dyskusji? Wycofać je z programów szklonych!

Solidarność domaga się respektowania praw pracowniczych? Pomysł jej historycznego przywódcy: pałować!

Jakich słów użyć, by prewencyjnie powstrzymać mowę nienawiści? – Won stąd!

Jak sprawić, by Polska nie była „krajem grobów i cmentarzy”? Upowszechnić obyczaj kremacji.

Jak zminimalizować ryzyko prowokacji pod Pałacem Prezydenckim podczas obchodów miesięcznicy Smoleńska? Zakwaterować piłkarską reprezentację Rosji w hotelu Bristol.

Dlaczego główny dowód w sprawie katastrofy smoleńskiej wciąż nie może wrócić do Polski? Najpierw nasi rosyjscy przyjaciele muszą go dokładnie umyć.

Kto odpowiada za nieukończenie autostrad na Euro? Gdy się człowiek spieszy, to się diabeł cieszy. Nawet lepiej, że będą po mistrzostwach.

Być może szczęśliwie dożyjemy czasów, gdy wszystkie te absurdy będą funkcjonowały jako dowcipy, ale dzisiaj raczej nie jest nam do śmiechu. Chyba że miałby to być śmiech przez łzy. Zagraniczni kibice, którzy odwiedzą Polskę w trakcie Euro, prawdopodobnie niewiele zrozumieją z naszej narodowej traumy. Ale i oni mogą być wkurzeni, gdy utkną na lotnisku. Właściwie w każdej hali przylotów minister transportu Sławomir Nowak powinien zainstalować telebim i pokazywać na nim scenę z filmu „Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz?” Stanisława Barei. Pamiętają państwo rozmowę dwóch robotników? – Do PKS mam pięć kilometry. O czwartej za piętnaście jest PKS. – I zdążasz pan? – Nie, ale i tak mam dobrze, bo jest przepełniony i nie zatrzymuje się.

Każdy Grek czy inny Hiszpan w trybie przyspieszonym przeszedłby kurs historii PRL i wiedziałby doskonale, jak się zachować w sytuacji awaryjnej. Przystanek do mleczarni. Następnie szybko do pobliskiego miasteczka, bo – jak powszechnie wiadomo – mleko ma najszybszy transport, inaczej się zsiada. A potem już z górki: elektryczny, trzy przesiadki i prosto na stadion. Istnieje jednak realna groźba, że również to filmowe GPS okaże się dla zagranicznych kibiców nieczytelne. Może z wyjątkiem Rosjan, bo ci mają doświadczenie z własnego kraju.

Z gdańskiego lotniska im. Lecha Wałęsy na PGE Arena najprościej byłoby dotrzeć Trasą Juliusza Słowackiego (uczniom szkół po PO-wskiej reformie oświaty należy się informacja: to taki polski poeta, „moher”, jak każdy wieszcz narodowy). Pamiętam, że kiedy ogłoszono miasto współgospodarzem mistrzostw, jego władze zapowiadały uruchomienie dodatkowych połączeń. Obiecywano jakieś tramwaje, kolej metropolitalną i inne cuda wianki. Teraz okazuje się, że na Euro nie będzie gotowy nawet miejski odcinek Trasy Słowackiego i kibice będą kierowani objazdami.

W pierwszych latach III RP Miłosz Biedrzycki opublikował w „brulionie” wiersz pt. „Akslop”. Sam tekst był miałki, pomyślany jako prowokacja wobec polskiej tradycji narodowej, co jednak da się zrozumieć w przypadku autora, który urodził się w Słowenii i nie bardzo wie, kim jest. Jednak tytuł wiersza stał się w ostatnich latach przerażająco aktualny. Akslop, czyli Polska wspak. Polska czytana od tyłu, pełna aksjologicznej inwersji, ciągłych objazdów, kluczenia opłotkami i zaniedbywania narodowych tras, od Słowackiego po Lecha Kaczyńskiego. Być może zagraniczni kibice przyjmą do wiadomości problemy z dotarciem na stadion. Ale co z głębszymi absurdami polskiej rzeczywistości: Leninem, wiekiem emerytalnym, likwidacją urzędów i lekcji historii? W jaki sposób wytłumaczyć taką Polskę naszym gościom? Gorzej: jak wytłumaczyć ją sobie?