poniedziałek, 30 stycznia 2012

Polska cywilizacja jest potęgą

W najnowszym numerze tygodnika "Uważam Rze" można przeczytać zapis rozmowy, którą przeprowadził ze mną Stanisław Żaryn.

W wywiadzie zatytułowanym "Polska cywilizacja jest potęgą" mówię m.in.:

Dla jednych wciąż aktualne są takie wartości, jak prawda historyczna i podmiotowość państwa, dla drugich to „dziewiętnastowieczne mrzonki” i „wymachiwanie szabelką”. Nawet katastrofę smoleńską sprowadzają do „wypadku komunikacyjnego”. Do konfrontacji, bo nie nazwałbym tego sporem politycznym, dochodzi więc między tradycyjnymi patriotami, spadkobiercami wielu pokoleń wolnych Polaków, a zwolennikami postpolityki, którzy mentalnie należą do Nowego Wspaniałego Świata. Stosunek do Smoleńska to papierek lakmusowy, ujawniający, kto jeszcze jest Polakiem, a kto już nie. Walka o prawdę o wydarzeniach z 10 kwietnia 2010 r., o honor poległych, a w konsekwencji – o podmiotowość państwa polskiego to dla wolnych Polaków postawa nienegocjowalna.

Życia to im nie przywróci

Fakt. Leżą pokawałkowani albo spopieleni. Nie wstaną, żeby opowiedzieć, co naprawdę zdarzyło się w Smoleńsku. Paszporty wymieniono im na sfałszowane protokoły z sekcji zwłok, oficerom zerwano dystynkcje. Ktoś ukradł karty kredytowe, a później płakał, żałował... Niepotrzebnie. Pieniądze są przydatne żywym, nie umarłym.

Felieton z cyklu "Listy z podziemia", "Gazeta Polska" 25 stycznia 2012

Generał był w kokpicie czy go tam nie było? Pijany czy trzeźwy? Podawał aktualną wysokość czy robił to drugi pilot? Prezydent wywierał naciski czy trzymał się procedur? Brzoza ścięła skrzydło czy na odwrót? Trzeba dobrze się zastanowić, w co ludzie uwierzą. Logika nie ma tu nic do rzeczy. Największą brednię można rozpropagować, jeśli zachowa się ciągłość „narracji” odwołującej się do najniższych instynktów. A więc po kolei: był, pijany, podawał, wywierał, brzoza.

Życie zamieniło śmierć w puzzle. Z martwych ciał ułożyło zabawny obrazek i sprzedało go milionom Polaków. Czasem ktoś przychodzi z reklamacją, twierdząc, że dany element nie pasuje: brzoza jednak nie mogła ściąć skrzydła, a generała nie było w kokpicie. Wtedy życie odpowiada, że owszem, ale to wina użytkownika. Fabrycznie puzzle były sprawne, co stwierdziły dwie niezależne komisje. Poza tym termin gwarancji minął dawno temu.

Czy powinniśmy gniewać się na życie, że tak nas oszukuje? W gruncie rzeczy robi to w naszym dobrze pojętym interesie. Zależy mu, żebyśmy mieli święty spokój, żeby nasza wegetacja była łatwiejsza i bardziej optymistyczna. Traktuje nas jak rodzic, który chroni własne dzieci przed grozą świata dorosłych. Czasem należy coś ukryć, przemilczeć, przedstawić niezgodnie z faktami, żeby maluchy się nie zgorszyły albo nie histeryzowały. W porządku, ale co z poległymi w Smoleńsku? „Tak chciano ich ośmieszyć i każdą kroplę krwi zamienić / w kroplę farby drukarskiej niosącej kłamstwo za kłamstwem / tak chciano ich ośmieszyć z każdej nitki ich mundurów / snuć odwieczną szatę zdrady narzucać ją na usłużne plecy” – pisze o nich emigracyjny poeta Aleksander Rybczyński.

Czy wolno wykorzystywać milczenie zmarłych? Urabiać ich jak puzzle wciskane na siłę w miejsca, do których nie pasują? Być może to niezbyt estetyczne – pada życiowa odpowiedź – ale ich i tak już to nie obchodzi. Życie dziwi się smoleńskim rodzinom, które z płonącymi świecami wchodzą do groty śmierci, próbując wyjaśnić los najbliższych. Czuje się pewnie, bo nie wierzy, że jest na świecie coś cenniejszego niż ono samo. Nie rozumie słynnych słów Józefa Becka: „Istnieje jedna tylko rzecz w życiu ludzi, narodów i państw, która jest bezcenna. Tą rzeczą jest honor”.

Czy polegli w Smoleńsku chcieliby wrócić do takiego życia? Do życia, które nimi gardzi i traktuje ich przedmiotowo? Jednak tak, bo, choć milczą, zdają sobie sprawę, że obrona ich honoru to warunek godności i niepodległości Polski. Życie szydzi z nas, gdy razem z rodzinami smoleńskich ofiar rozświetlamy grotę śmierci. Nie dostrzega, że w blasku naszych świec powoli wyłania się z ciemności ta, z którą w końcu będzie musiało się zmierzyć. Nieludzka, okrutna dla swoich wrogów matka Wolności. Prawda.

piątek, 27 stycznia 2012

Jacek Kwieciński R.I.P.

W wieku 68. lat zmarł znakomity publicysta, wieloletni dziennikarz „Gazety Polskiej”. Wieczny odpoczynek racz Mu dać Panie, a światłość wiekuista niechaj Mu świeci.

Był wspaniałym, wolnym, mądrym i odważnym Polakiem. W jednym ze swoich ostatnich felietonów (publikowanych pod tytułem „Contra”) pisał w nawiązaniu do mojego tekstu „Określona epoka”:

(...) Tak, musimy starać się rozwijać naszą wspólnotę, sieć organizacji, instytucji, lokalnych społeczności. A także oczywiście rozbudowywać tzw. drugi obieg. Poszerzać przestrzeń wolności. Próbować współtworzyć kontrelity. W obecnej polskiej semiautorytarnej rzeczywistości nawoływanie do „pięknego różnienia się” z obecnymi władzami i ich bądź fanatycznymi, bądź totalnie bezmyślnymi wielbicielami jest przejawem postawy skrajnie nierealistycznej. Jednakże trzeba w pełni zdawać sobie sprawę ze skali trudności w realizacji tych zamierzeń. Zdecydowana większość Polaków bynajmniej się „nie przebudziła”. Drugi obieg nie jest centrum polskiej kultury. W czasie stanu wojennego wydawało mi się, że gros Polaków czyta pisemka drugiego obiegu. Dopiero po jakimś czasie zrozumiałem, że docierają one do małej części naszego ludnego kraju. Po drugie, by zmienić System trzeba nie tylko przekształceń polityczno-partyjnych, ale także, wbrew trendom światowym, kulturowych i kulturalnych. Bardzo pragnę zmian politycznych, ale te dotyczące kultury bynajmniej nie są z nimi powiązane. Same niełatwe dojście do władzy sił niepodległościowych wcale nie musi spowodować renesansu narodowej, autentycznej kultury. To zresztą dla polityków temat wtórny, mało nośny. Jest to zadanie dla tworzących wspólnotę wolności. Opór i trwanie w obronie pryncypiów to postawa bezcenna. Ale zadanie jest niesłychanie mozolne. Trudności powinny tym bardziej mobilizować. A optymistyczne przecenianie swoich dotychczasowych osiągnięć może mieć, także w odniesieniu do nas samych, skutek przeciwny. Tak sądzę.

Panie Jacku, nie zdążyłem odpowiedzieć, ale ma Pan rację. Nie należy przeceniać dotychczasowych osiągnięć, bo jesteśmy dopiero na początku drogi. Trzeba cierpliwie tworzyć drugi obieg, nie licząc na natychmiastową nagrodę. Bez Pana będzie to bardzo trudne, ale zrobimy wszystko, by wypełnić zobowiązanie.

Nekrolog w serwisie niezalezna.pl

Zbigniew Herbert o dzisiejszej Polsce

Konserwatywnym "realistom" do sztambucha


PAN COGITO O POSTAWIE WYPROSTOWANEJ
(FRAGMENT)

W Utyce
obywatele
nie chcą się bronić

w mieście wybuchła epidemia
instynktu samozachowawczego

świątynię wolności
zamieniono na pchli targ

senat obraduje nad tym
jak nie być senatem

obywatele
nie chcą się bronić
uczęszczają na przyspieszone kursy
padania na kolana

biernie czekają na wroga
piszą wiernopoddańcze mowy
zakopują złoto

szyją nowe sztandary
niewinnie białe
uczą dzieci kłamać

otworzyli bramy
przez które wchodzi teraz
kolumna piasku

poza tym jak zwykle
handel i kopulacja


POTWÓR PANA COGITO
(FRAGMENT)

rozsądni mówią
że można współżyć
z potworem

należy tylko unikać
gwałtownych ruchów
gwałtownej mowy

w przypadku zagrożenia
przyjąć formę
kamienia albo liścia

słuchać mądrej Natury
która zaleca mimetyzm

oddychać płytko
udawać że nas nie ma

          Pan Cogito jednak
          nie lubi życia na niby

          chciałby walczyć
          z potworem
          na ubitej ziemi

          wychodzi tedy o świcie
          na senne przedmieście
          przezornie zaopatrzony
          w długi ostry przedmiot

          nawołuje potwora
          po pustych ulicach

          obraża potwora
          prowokuje potwora

          jak zuchwały harcownik
          armii której nie ma

          woła -
          wyjdź podły tchórzu

          przez mgłę
          widać tylko
          ogromny pysk nicości

                    Pan Cogito chce stanąć
                    do nierównej walki

                    powinno to nastąpić
                    możliwie szybko

                    zanim nadejdzie
                    powalenie bezwładem
                    zwyczajna śmierć bez glorii
                    uduszenie bezkształtem

poniedziałek, 23 stycznia 2012

Trzecie wydanie "De profundis" już w sprzedaży

Ponad dwa tysiące sprzedanych egzemplarzy!

Choć od dnia premiery mój ostatni tom wierszy był dostępny głównie w księgarniach internetowych (brakowało go m.in. na półkach w empiku), w ciągu roku rozeszły się jego dwa wydania (pierwsze - listopad 2010, drugie - maj 2011). Łączny nakład wynosił 2 tys. egzemplarzy.

Krakowskie Wydawnictwo Arcana właśnie opublikowało trzecie wydanie książki, które można zamówić m.in. korzystając z linków na pasku z prawej ("Gdzie kupić"). Tomik jest też osiągalny w niektórych księgarniach tradycyjnych i w siedzibie wydawcy.

Trzecie wydanie różni się od dwóch poprzednich nadrukiem na stronie przedtytułowej: "Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza 2011". Dawnym i nowym Czytelnikom życzę zgodnej z tytułem, a więc głębokiej lektury.

niedziela, 22 stycznia 2012

Określona epoka

Felieton z cyklu "Listy z podziemia", "Gazeta Polska" 18 stycznia 2012

Żyjemy w jedynym państwie, jakie mamy. Zawsze znajdzie się jakaś grupa (odchrząknięcie), której rządzący nie będą się podobali. Ale to legalne państwo wyznacza granice tego, co można w nim robić. Państwo alternatywne (bulgot z karafki) będzie istniało tylko na tyle, na ile państwo realne się na to zgodzi. „Wolni Po(brzęk odstawianej szklanki)lacy” mogą się organizować, ale kiedy realne państwo uzna, że już dosyć tej zabawy, to przyśle jedną czy drugą służbę i zwinie, skończy tę zabawę. Dlatego (odkaszlnięcie) organizowanie wewnętrznego państwa do niczego nie prowadzi.

Powyższy akapit to fragment wywodu Łukasza Warzechy, który ośmieliłem się ozdobić didaskaliami ze słynnego wiersza Stanisława Barańczaka „Określona epoka”. Robię to nie dlatego, by insynuować, że w okresie PRL publicysta „Faktu” zachowałby się niegodnie, lecz po to, by uświadomić mu, jak jego zachowawcza strategia jest odbierana przez ludzi, dla których III RP to państwo opresyjne. Oczywiście, nikt z nas nie uchyla się od płacenia podatków, ale przecież nie o to chodzi. Respektując elementarne zasady porządku społecznego, odrzucamy w całości „okrągłostołowy” układ i jego kolejne mutacje. W oczekiwaniu na przełom polityczny, na który nie mamy decydującego wpływu (to raczej kwestia skuteczności niepodległościowych polityków, czynników ekonomicznych itd.), budujemy drugi obieg kultury. Robimy dokładnie to samo, co przez osiem chudych lat robili patriotyczni Węgrzy. Mając przeciwko sobie największe media, za namową Viktora Orbana zakładali lokalne organizacje społeczne, kulturalne czy religijne. Wygrali. My też wygramy.

Ostatnio zdarza mi się drzeć koty z tzw. rozsądnymi konserwatystami. Podobno przesadzam, bo „w gruncie rzeczy mamy podobne cele”. Doprawdy? Dla mnie III RP w stanie ujawnionym po 10 kwietnia 2010 r. jest wrakiem państwa, formą tymczasową, utrzymywaną siłą bezwładności. Jej upadek jest przesądzony, więc trzeba myśleć o tym, czym ją zastąpić. Nie wyobrażam sobie, by w polskiej polityce pozostali ludzie, którzy pozwolili upodlić szczątki i pamięć ofiar katastrofy smoleńskiej. Politycy odpowiedzialni za oddanie śledztwa Moskwie muszą zostać osądzeni. Potrzeba też wielkiej kampanii społecznej, prostującej najnowszą historię. Za mówienie prawdy nikt nie może być pozywany do sądu. Wreszcie konieczna jest radykalna wymiana elit. Hierarchie kulturalne III RP zostaną zastąpione nowymi. To zadanie na lata dla instytucji kultury, edukacji i mediów, ale jego realizacja zaczęła się już w drugim obiegu.

Czy te same cele mają „rozsądni konserwatyści”? Nie sądzę. Naiwnie wierząc w siłę własnej perswazji, przypominają „konstruktywną opozycję” w PRL. Interesuje ich III RP „z ludzką twarzą”, a nie budowa nowego państwa. W imię demokracji, propaństwowości albo chrześcijańskiej miłości będą stopniowo zmiękczać argumenty. Zadowolą się kompromisem z beneficjentami dotychczasowej kultury, być może po wyeliminowaniu zjawisk skrajnych. Jeśli jakimś cudem z mediów znikną Palikot, Nergal czy „Krytyka Polityczna”, uznają zapewne, że jest całkiem znośnie. Mnie to nie wystarczy. Pozostanę w drugim obiegu, dopóki sądy będą ścigać pisarzy i historyków za słowa, dopóki media nie zrezygnują z wysługiwania się władzy, dopóki Instytut Adama Mickiewicza będzie promował za granicą idiotyczne happeningi, a gwiazdami Kongresów Kultury będą emerytowani staliniści, feministki i wojujący geje, dopóki w programach szkolnych Józef Mackiewicz będzie przegrywał z Witoldem Gombrowiczem, a Kazimierz Wierzyński z Wisławą Szymborską. Wymieniać można w nieskończoność, bo bagno fałszu, w którym brodzimy, wydaje się nie mieć granic.

Ilekroć moi krytycy słyszą „drugi obieg”, natychmiast oskarżają mnie o schodzenie do katakumb. Nic z tych rzeczy. Istnieje sporo niezideologizowanych instytucji, zwłaszcza na prowincji, na których można się oprzeć: biblioteki, szkoły, galerie, stowarzyszenia katolickie... Poza tym mamy do dyspozycji kilka dużych wydawnictw. Jak przystało na wolnych Polaków, wolimy poszerzać przestrzeń wolności niż moszcząc sobie gniazdko w III RP, powtarzać: „żyjemy w określonej epoce, taka/ jest prawda, nieprawda,/ i innej prawdy nie ma”.

sobota, 21 stycznia 2012

Spotkanie w Warszawie (zapis filmowy i relacja)

Zapraszam do serwisu blogpress.pl, gdzie znajduje się obszerna relacja z mojego spotkania autorskiego.



Spotkanie zorganizowane przez Zespół Edukacyjny Solidarnych 2010 odbyło się 18 stycznia 2012 r. w Domu Pielgrzyma "Amicus" przy parafii św. Stanisława Kostki na Żoliborzu. Wszechstronną relację (tekst, zdjęcia, audio, video) przygotowała Margotte z serwisu blogpress.pl. Drugą relację można znaleźć w serwisie warszawskipis.pl. Autorom obu materiałów serdecznie dziękuję!



















Fotografie: (c) Margotte / blogpress.pl

czwartek, 19 stycznia 2012

Prawda trzech wspólnot

Jedność małżeńska, braterstwo w Chrystusie i patriotyzm.

Felieton z tygodnika "Gość Niedzielny" nr 3/2012

Chyba każdy mężczyzna lubi od czasu do czasu zaimponować kobiecie swojego życia, w związku z czym przygotowuje dla niej jakąś wyjątkową atrakcję. Jeden udaje się do biura podróży, żeby wykupić wycieczkę do Jordanii. Drugi stawia na bal sylwestrowy w luksusowym hotelu. Ja zapraszam swoją ślubną do wspólnego oglądania albumu „Krzyż polski”. Być może moja propozycja nie rzuca na kolana, ale zważywszy, że dzieło liczy cztery tomy, zagospodarowuje nam kilka wieczorów. Siedzimy obok siebie, popijamy kawę i podziwiamy wspaniałość polskich nekropolii. Żona tłumaczy historyczne konteksty, ja przewracam kartki.

Już wyobrażam sobie reakcję co wrażliwszych czytelniczek: „Dziewczyno! Współczuję! Uciekaj od tego oszołoma!”. Ale właściwie dlaczego pomysł wspólnego oglądania albumu „Krzyż polski” nie miałby rzucać na kolana? Moją żonę rzuca, a mnie razem z nią. Przed czym mamy klękać, jeśli nie przed krzyżem? W tym przypadku robimy to nie dosłownie, lecz w przenośni – zostawiając za sobą zgiełk tego świata i wspólnie ucząc się pokory wobec chrześcijańskiej kultury. Oczywiście „jest wyznaczona godzina na wszystkie sprawy pod niebem”, więc rytuał oglądania albumu zamieniamy czasem na kolację w restauracji, kino albo zakupy. Jednak to, co naprawdę odciska w nas ślad, bierze się ze wspólnego doświadczenia rzeczy trudnych – w codziennym życiu, ale i w niecodziennej kulturze. Czy znacie kogoś, kto przez siedemnaście lat chciałby z wami rozmawiać o sprawach wiary, narodu, poezji? Ja znam – prawie tak dobrze, jak samego siebie.

Życie w jedności to jest nasz drugi obieg. W pierwszym obiegu obowiązują przecież zupełnie inne zasady. Słuchając obiegowych opinii, można dojść do wniosku, że istotą małżeństwa jest podział: majątku, domowego budżetu, obowiązków, zainteresowań, sposobów spędzania wolnego czasu, a w końcu samego związku, bo nic nie trwa wiecznie. Katolicy masowo występują o orzeczenie nieważności sakramentu małżeństwa, traktując ten akt jako „rozwód kościelny”. Nawet wśród duchownych zdarzają się myśliciele pierwszoobiegowi, jak znany seksuolog o. Ksawery Knotz, radzący osobom, które dopuściły się zdrady małżeńskiej, by nie mówiły o tym swojej drugiej połowie. Mają wyspowiadać się z grzechu, „nie robić tak więcej”, a zdradę „wynagrodzić partnerowi jeszcze gorętszą miłością”. Najwyraźniej o. Ksawery, uznając męża i żonę za jedno ciało, zaufał biblijnemu wskazaniu: „niech nie wie lewa ręka, co czyni prawa”. Sęk w tym, że ten fragment odnosił się do jałmużny, a nie do małżeństwa. Jedność małżeńska jest w stanie przetrwać nawałnicę siedmiu grzechów głównych, ale nie może istnieć bez prawdy.

Podobne doświadczenie prawdy, która wyzwala, mają uczestnicy katolickich wspólnot, opartych na braterskiej jedności w Chrystusie. Również oni tworzą drugi obieg. W wywiadzie dla kwartalnika „Fronda” arcybiskup Granady, Javier Martinez, mówi: „Nasz świat jest jak pociąg, którego lokomotywa to kultura nihilistyczna. Ten pociąg pędzi prosto w przepaść, pędzi ku samozniszczeniu. Nie da się go już zatrzymać. Te procesy poszły już za daleko. Dobrze jest więc, jeśli niektóre osoby wysiądą z pociągu przed przepaścią, rozpalą ogniska, zaczną śpiewać i tańczyć wokół ognia. Może ktoś z pociągu zobaczy ich i też zechce wysiąść przed zagładą”.

Kto żyje w prawdzie we własnym małżeństwie lub we wspólnocie wiernych, wie, że ten chrześcijański drugi obieg nie jest jałowym buntem wobec tego świata. Przeciwnie: jest głęboką formacją duchową. Wyskoczywszy z pociągu i rozpaliwszy ognisko, wreszcie znajdujemy czas, by posłuchać, co ma nam do powiedzenia Bóg przez swoje Słowo, a choćby i przez album „Krzyż polski” kontemplowany we dwoje. Nie jest też tak, że zależy nam wyłącznie na zbawieniu siebie, naszych rodzin i braci. Tańcząc wokół ognia, mamy być czytelnym znakiem dla tych, którzy pędzą pociągiem, świadczyć własnym życiem, że zawierzenie Chrystusowi daje prawdziwą wolność.

Piszę to wszystko w kontekście toczącej się, m.in. na łamach „Gazety Polskiej” i „Rzeczpospolitej”, dyskusji o potrzebie budowania drugiego obiegu w polskiej kulturze. Myślę, że sytuacja dojrzała do tego, byśmy nasze chrześcijańskie doświadczenia przenieśli również na poziom narodu, dziś w znacznej mierze spętanego kłamstwami władzy i głównych mediów. Trzeba wysiąść z pociągu III RP i rozpalać ogniska prawdy. Nie po to, by rozpętać rewolucję, ale po to, by we wspólnocie wolnych Polaków odkrywać na nowo tajemnicę polskiej historii, w której centralne miejsce zajmuje Jezus Chrystus. A jednocześnie być znakiem dla tych, którzy życie narodowe sprowadzają do zbiorowej konsumpcji. Oczywiście, że uznają nas za wariatów. Jasne, że będą z nas szydzić. Ale czy nie doświadczamy tego samego jako chrześcijanie czy staroświeccy małżonkowie? Jedność małżeńska, braterstwo wiary i patriotyzm tworzą drugi obieg wobec tego świata. Kto, jeśli nie my, poniesie krzyż pozostawiony w spadku przez poległych za ojczyznę? Tych z powstania warszawskiego i tych z kopalni „Wujek”. Tych z Katynia i tych ze Smoleńska. Nie dajmy sobie wmówić, że myślenie i odczuwanie po polsku jest partyjną intrygą. Si Deus nobiscum, quis contra nos? Jeżeli Bóg z nami, któż przeciwko nam?

wtorek, 17 stycznia 2012

Spotkanie autorskie w Warszawie

Mazurek, głupcze!

Oni chyba naprawdę wierzą, że elity mogą pełnić swoją funkcję bez narodu.

"Gazeta Polska Codziennie" 16 stycznia 2012

W podstawówce różnie bywa. Gdy przeciętny uczeń poczuje się urażony opinią kolegi z klasy, natychmiast wyzywa go na pojedynek. Najczęściej po lekcjach za boiskiem. W tym magicznym miejscu niejeden chłopak stracił już górną dwójkę, ale zachował godność. Są jednak i tacy, którzy szerokim łukiem obchodzą sprawcę swej urazy. Zamiast wygarnąć mu pretensje prosto w oczy albo zmierzyć się z nim na ubitej ziemi, na przerwie odciągają na bok jego najlepszą koleżankę i wrzeszczą jej do ucha: – Ale jesteś głupia, że się z nim zadajesz! Przecież to cham i bufon! Wiesz co o mnie powiedział?!

Ustawka

Z chłopaków, którzy swoje porachunki załatwiają po lekcjach za boiskiem, wyrastają porządni kibole, a czasem nawet odważni polemiści. Ci, którzy w szkole mszczą się na dziewczynach, w zasadzie kontynuują swoją taktykę w dorosłym życiu. Przykładem Robert Mazurek, który w ostatnim „Plusie Minusie” opublikował wywiad z Joanną Lichocką. Laureatowi nagrody Złotej Ryby nie spodobały się dwa teksty drukowane ostatnio w niniejszej rubryce. Najpierw z równowagi wyprowadził go Piotr Lisiewicz, który broniąc idei drugiego obiegu przed „realistycznymi” beneficjentami III RP, przywołał słowa pieśni Jana Krzysztofa Kelusa: „Tutaj warto zrobić historyczny przytyk, że co drugi folksdojcz był real-polityk”. Później na nerwach Mazurka zagrałem ja, porównując realizm krytyków drugiego obiegu do postawy chłopa, który w noweli Stefana Żeromskiego „Rozdziobią nas kruki, wrony” obdziera ze skóry konia pozostawionego przez zabitego powstańca.

Mazurek wytacza więc armaty przeciwko Lisiewiczowi i mnie, choć kieruje je w stronę kobiety. Dopiero gdy Lichocka oświadcza, że nie chce „ciągle odpowiadać za Wencla i innych”, publicysta nieco się reflektuje. Ale tłumione emocje muszą gdzieś znaleźć upust. Riposta: „A jak tam z twoim zdrowiem psychicznym?” niekoniecznie dobrze świadczy o kimś, kto pretenduje do roli następcy Macieja Rybińskiego. W każdym razie u nas, w świecie wolnych Polaków, takich odzywek się nie stosuje. Być może kolega z „Rzepy” przestraszył się mężczyzn, bo nas jest dwóch, a on jeden. W dodatku jesteśmy kibolami. W takim razie pragnę go uspokoić, że może liczyć na honorowe warunki. Jeden na jednego, gołe pięści, bez sprzętu.

Napinka

W całej tej kuriozalnej rozmowie Mazurka interesuje tylko jedno: manifestacja urażonej ambicji. Gdy Lichocka próbuje opowiadać o narodowym żywiole, o ludziach upominających się o prawdę, składających kwiaty i znicze pod Pałacem Prezydenckim albo prowadzących polskie życie na prowincji, on nieustannie wraca do jakichś środowiskowych relacji dziennikarskich. Jest wzburzony obiegową sugestią wobec „konserwatywnych” uczestników głównego nurtu, że piszą tak, jak piszą, bo muszą spłacać kredyty. Udaje, że nie widzi ekonomicznej różnicy między pozostawaniem w mainstreamie a pisaniem do „Gazety Polskiej”. A przecież problem polega nie na samym „zarabianiu na życie”, tylko na dążeniu do maksymalizacji zysków i wygód, które determinuje zawodowe wybory. Doskonale opisał ten mechanizm Józef Darski w tekście „Gdy niezależność kosztuje zbyt wiele”, drukowanym na tych łamach w ostatni piątek.

Unik

Na pogląd Lichockiej o istnieniu nieoficjalnej cenzury w stacjach telewizyjnych Mazurek odpowiada: „Chyba nie ma obowiązku emitowania twoich filmów?”. Tak jakby zjawisko banowania niepoprawnych reżyserów sprowadzało się do pojedynczego wypadku towarzyskiej niechęci. Ta dezynwoltura wobec potrzeb „zwykłych Polaków” i realnego ograniczania wolności słowa to cecha charakterystyczna „konserwatywnych” krytyków drugiego obiegu. Oni chyba naprawdę wierzą, że elity mogą pełnić swoją funkcję bez narodu, klucząc w labiryncie medialnych układów. Biedni, naiwni, oszukani nie tyle przez TVN48, ile przez siebie samych.

poniedziałek, 16 stycznia 2012

Ja, kibol

Ostatnio w rozmowie ze Sławkiem Cenckiewiczem, który akurat wyruszał z kibicowską pielgrzymką na Jasną Górę, uświadomiłem sobie, że prawdziwych kibiców łączy niechęć do piłki nożnej.

Felieton z cyklu "Listy z podziemia", "Gazeta Polska" 11 stycznia 2012

Brzmi to paradoksalnie, ale tak właśnie jest. Wielkie widowiska piłkarskie, którymi każą nam się zachwycać media, prawie wcale nas nie interesują. Mamy gdzieś dryblingi Messiego, Euro 2012 i ogólnie „piękno futbolu”. Piłka nożna jako taka nas nudzi. Jeśli śledzimy międzynarodowe rozgrywki, to wyłącznie przez analogię do naszych ukochanych klubów. Z autorem „Długiego ramienia Moskwy” łączy mnie 30-letni staż kibicowski. Wprawdzie on chodzi na Lechię, a ja na Arkę, ale zgadzamy się co do jednego: gdyby nie miłość do klubowych barw, nie widzielibyśmy w sporcie nic ciekawego. Jestem pewien, że również kolega Lisiewicz, jako kibic Lecha, wie, o czym mowa.

A przecież każdy z nas obejrzał na żywo ponad setkę meczów. Co, jeśli nie „piękno futbolu”, przyciąga na stadiony takich jak my fanatyków? Pamiętam jakby to było wczoraj. Wiosna 1982 r. Nieistniejący dziś stadion Arki przy ul. Ejsmonda, żółto-niebieskie flagi, wypełniona kibicami górka pod lasem, morze wyłaniające się zza otwartej trybuny. I to poczucie wolności, kiedy po strzelonym golu zrywamy się i krzyczymy „Jeeeest!”. Ta jedna chwila unicestwia codzienność stanu wojennego. Nagle wszyscy odnajdujemy się w jądrze mitu, bo ukochany klub to nie tylko kopanie piłki. To przede wszystkim tradycja, doświadczenie wierności, honoru, nonkonformizmu i solidarności, jednym zdaniem – szkoła charakteru. Kibicowanie w swoim najgłębszym sensie opiera się na tych samych zasadach co patriotyzm, generuje podobne emocje, jest formą, która w warunkach pokoju zastępuje prawdziwą walkę o niepodległość.

Każdy klub ma indywidualny charakter, nadany w momencie swojego powstania i kształtowany przez historię. Arka, założona w 1929 r. w modernistycznej, dynamicznie rozwijającej się Gdyni, to „klub marzeń miasta z morza”. Ale równie ważnym źródłem jej mitologii jest lądowa obrona Wybrzeża we wrześniu 1939 r. Przez dziewiętnaście dni oddziały dowodzone przez płk. Stanisława Dąbka zaciekle broniły Gdyni przed niemieckimi wojskami, wyprowadzając brawurowe kontrataki. Obrońcy wiedzieli, że nie mogą liczyć na pomoc z głębi Polski, a jednak wzięli na siebie ciężar walk. Po przerwaniu przez Niemców linii obrony w Redłowie płk Dąbek wycofał swoich żołnierzy na Kępę Oksywską, gdzie rozegrało się ostatnie starcie z przeważającymi siłami wroga. Dowódca nie dał się wziąć do niewoli. Wierny przysiędze: „Pokażę wam, jak Polak walczy i umiera”, odebrał sobie życie strzałem z pistoletu.

Kto uważa, że ta lekcja historii w kontekście futbolowym jest nie na miejscu, nigdy nie zrozumie duszy prawdziwego kibica, który skandując nazwę swojej drużyny, czuje się dokładnie tak samo, jakby krzyczał: „Jeszcze Polska nie zginęła!”. Jako kibic Arki jestem w stanie głęboko utożsamić się z ludźmi wygnanymi z Kresów, dzięki doświadczeniu utraty stadionu przy Ejsmonda, gdzie biło serce klubu. Wieloletnia tułaczka po II i III lidze przypomina mi zgrzebną rzeczywistość PRL, a powrót do ekstraklasy w 2005 r. w kontekście korupcji jest jak odzyskanie niepodległości po 1989 r. w cieniu układu między opozycją a komunistami. Bez kibicowskiej inicjacji znacznie trudniej byłoby mi się orientować w realiach III RP.

Decyzją Donalda Tuska prawdziwi kibice znaleźli się w grupie Polaków, dla których nie jest przewidziane miejsce we współczesnej kulturze. Czy tego chcą, czy nie, dzielą los z moherami. Oczywiście, nie każdy kibic jednoznacznie wiąże swoją pasję z patriotyzmem. Są i tacy, którzy w dążeniach do konsolidacji ruchu kibicowskiego wokół wartości „Bóg – Honor – Ojczyzna” wietrzą polityczny podstęp. Szczególnie naiwni sądzą, że bez tego uda się im powstrzymać proces przerabiania stadionów w komercyjne parki rozrywki. Anglicy też wierzyli w swoją krzepę, a dziś grzecznie wcinają popcorn podczas futbolowych pikników albo nudzą się w domach. W gruncie rzeczy patriotyczne zaangażowanie kibiców jest potrzebne nie tylko Polsce. Jeszcze bardziej potrzebują go ci, którzy chcą obronić swoją kibicowską tożsamość.

wtorek, 10 stycznia 2012

Przebudzenie (cały film)



Scenariusz i reżyseria: Joanna Lichocka
Współpraca: Rafał Dudkiewicz, Jarosław Rybicki
Produkcja: "Gazeta Polska" 2011

Kruki, wrony

Pora powiedzieć to otwarcie: wasz osławiony realizm, koledzy z mainstreamu, jest realizmem chłopa z noweli Żeromskiego „Rozdziobią nas kruki, wrony”. Tego, który skrada się do zabitego przez Moskali powstańca styczniowego, by przeszukać mu kieszenie i obedrzeć ze skóry jego konia. Brutalne, ale prawdziwe.

"Gazeta Polska Codziennie" 10 stycznia 2012

Film Joanny Lichockiej „Przebudzenie” ukazał głęboki sens budowy drugiego obiegu. Wobec rządowo-medialnego monopolu należy poszerzać przestrzeń wolności wokół siebie: organizować się w lokalnych społecznościach, głośno upominać się o prawdę, czcić bohaterów, być czytelnym znakiem sprzeciwu wobec polityki ograniczania polskiej suwerenności, a jednocześnie tworzyć autentyczną narodową kulturę, która w przyszłości będzie mogła zastąpić jej oficjalną atrapę, podtrzymywaną przez Adama Michnika czy Kubę Wojewódzkiego.

Co jest skuteczne

Wszyscy zrozumieli, jeden nie zrozumiał. Publicysta „Faktu” Łukasz Warzecha zarzucił wolnym Polakom manifestowanie moralnej wyższości, a nasze wysiłki nazwał jałowymi. Jego zdaniem, powinniśmy zmieniać III RP od środka, uprzejmie przekonując do swoich racji konsumentów TVN-u czy „rozsądnych konserwatystów” (co w sumie na jedno wychodzi). Prawdopodobnie w mniemaniu Warzechy on sam skutecznie posługuje się tą metodą, pisząc teksty prasowe. Wyborcy PO zapychają mu pewnie skrzynkę mailową, dziękując, że otworzył im oczy na polską rzeczywistość. Niestety, to raczej mrzonka. Kogo nie obudziły tragiczne wydarzenia: Smoleńsk, przebieg śledztwa i postawa polskiego rządu, tego i stu Warzechów nie wyrwie z letargu.

Biedny pragmatyk patrzy na getto

Warzesze odpowiedział Rafał Ziemkiewicz, pokazując, że polityczny realizm, a nie tylko instynkt metafizyczny, nakazuje dziś rozwijać wspólnotę wolnych Polaków. Publicysta „Faktu” pozostał jednak głuchy na te argumenty. Jak mantrę powtarza swoje rozpoznanie, że oczekujemy politycznego rozwiązania, które „ma przyjść nie wiadomo skąd”. Otóż polityczne rozwiązania zazwyczaj są dziełem polityków. Również my mamy swoich niepodległościowych reprezentantów. Gdy nadejdzie ich czas w polityce, nasz „jałowy” drugi obieg stanie się naturalną treścią narodowej kultury. Jednocześnie nasz „upór i trwanie” tworzy klimat do politycznej zmiany. Jedno z drugim jest ściśle powiązane. Wbrew sugestiom „konserwatywnych” udziałowców starego porządku, nie tworzymy getta. W getcie wegetują niewolnicy, którzy muszą respektować zasady narzucone przez okupanta. Drugi obieg to dziś centrum polskiej kultury.

A co z naszym „zamknięciem się” na pogrążonych w letargu? Są dwie drogi do ich świadomości. Jedna, bezużyteczna wobec możliwości rządowych mediów, to ta, którą proponuje Warzecha: prowadzić dialog i pięknie się różnić. Druga, realistyczna, to zbudować na tyle silną i atrakcyjną kulturę, by ludzie sami mogli ją wybrać, dostrzegając pozorność swojego świętego spokoju. Poczekajmy, aż skutki ekonomicznego kryzysu zmuszą ich do myślenia.

Koń powstańca

Łukasz Warzecha uważa się za realistę. A jednocześnie jest urażony faktem, że postawę takich jak on niektórzy z nas kwitują lekceważącym „ma dzieci i kredyt”. A przecież to zdroworozsądkowa intuicja. Pora powiedzieć to otwarcie: wasz osławiony realizm, koledzy z mainstreamu, jest realizmem chłopa z noweli Żeromskiego „Rozdziobią nas kruki, wrony”. Tego, który skrada się do zabitego przez Moskali powstańca styczniowego, by przeszukać mu kieszenie i obedrzeć ze skóry jego konia. Brutalne, ale prawdziwe.

Dziś kolejna smoleńska miesięcznica. Gdy wolni Polacy będą gromadzić się w warszawskiej archikatedrze, niedaleko, w jakimś miejskim klubie, rozpocznie się dyskusja pt. „Spór o dwie Polski”, oczywiście z udziałem Łukasza Warzechy. „Będziemy precyzowali pojęcia, wysuwali argumenty i zastanawiali się nad rzeczywistymi liniami sporu” – czytam na stronie „Teologii Politycznej”, organizatora imprezy. Miłego precyzowania, panowie!

poniedziałek, 9 stycznia 2012

Koniec świata lemingów

Tak, to już ten rok – ostatni w historii ludzkości. Wiadomo nawet, kiedy dokładnie nastąpi koniec świata. W grudniu po południu. Wszystko zostało precyzyjnie przepowiedziane w kalendarzu Majów i w filmie Rolanda Emmericha „2012”.

Felieton z cyklu "Listy z podziemia", "Gazeta Polska" 4 stycznia 2012

Tom Cruise i inni kapłani hollywoodzkiej sekty scjentologów pospiesznie znoszą do betonowych schronów skrzynki z kawiorem. Na terenach, które – według najnowszych prognoz – zostaną objęte potopem, wzrosła sprzedaż pancernych motorówek. Podobno za jedyne pół miliona dolarów można wykupić miejsce w hotelowcu na dnie oceanu. W pakiecie masaż tajski i pierwszy drink za darmo. Ponieważ na ziemiach polskich ma nastać epoka lodowcowa, sam przez chwilę chciałem zainwestować w kilka farelek i karmę dla mamutów. Doszedłem jednak do wniosku, że to bez sensu. Grzejników i tak nie będzie do czego podłączyć, a mamutów nie ma co tuczyć, bo się przyzwyczają. Jak człowiek rano nie uzupełni paśnika, to podejdą pod igloo i narobią smrodu w obejściu.

Że co? Że natrząsam się z newsa o zbliżającym się dniu ostatecznym? Wręcz przeciwnie. Chrześcijanie od dwóch tysięcy lat oczekują tego dnia, starając się czuwać „odziani w pancerz wiary i miłości oraz hełm nadziei zbawienia”. Tyle że nasz główny serwis informacyjny, w odróżnieniu od TVN48, nie podaje konkretnej daty. Głosi raczej, że dzień Pański przyjdzie „jak złodziej w nocy”, gdy możni tego świata będą zachwalać „pokój i bezpieczeństwo”. Ci, którzy są przekonani, że koniec świata nastąpi 21 grudnia 2012 r., powinni się zastanowić, czy ktoś, nawiązując do Majów, nie robi sobie z nich jajów. Lub jaj, jeśli upieramy się przy językowej poprawności.

Powinni, ale się nie zastanowią, bo reagują jak lemingi. Co czarno na białym zapisane w Nowym Testamencie, dla nich nie jest nawet prawdopodobne. Wystarczy jednak powołać się na jakiś przeterminowany kalendarz, kod Leonarda da Vinci czy list z kosmosu wykuty w meteorycie, żeby stadnie zaczęli wierzyć w Kluczowe Przesłanie dla Ludzkości. Dotyczy to także egzotycznych religii. Wyobraźmy sobie, że na ekranie telewizora pojawia się łysa głowa skośnookiego mnicha, który opowiada o pożytkach z ascezy. Większość współczesnych wykształciuchów rytualnie westchnie nad buddyjską subtelnością ducha i umysłu. Niektórzy będą w stanie natychmiast podjąć post ścisły jako drogę do oczyszczenia. Gdy jednak kamera uchwyci szerszy plan i okaże się, że mnich nosi katolicki habit, ci sami ludzie krzykną z niesmakiem: – Co za cierpiętnictwo! Zacofanie! Ograniczenie horyzontów!

Typologia polskich lemingów jest rozbudowana. Najszerzej w literaturze przedmiotu zostały dotychczas opisane lemingi polityczne, kierowane nienawiścią do Jarosława Kaczyńskiego, ale istnieją też inne mutacje gatunku. Lemingi kulturalne powtarzają z dumą, że Zygmunt Bauman jest znany w Europie i śledzą nominacje do Nagrody Nike. Lemingi obyczajowe twierdzą, że małżeństwo to przeżytek, po czterdziestce zaczynają łaskawie myśleć o własnym potomstwie, a za najważniejsze problemy współczesnego świata uważają dyskryminację gejów, globalne ocieplenie i przemysł futrzarski. Lemingi modowe wierzą w moc napojów energetyzujących, palą elektroniczne papierosy, a zapytane o „wzór i autorytet”, wahają się między Paulo Coelho a Stevem Jobsem. Wyznawcy kalendarza Majów, życia na Marsie i 150 utajnionych przez Watykan ewangelii to lemingi religijne, wyznające nie tyle postęp, ile mieszankę magii i quasi-naukowego bujania w obłokach.

Choć wątpię, że w tym roku czeka nas koniec świata, nie miałbym nic przeciwko temu, aby świat lemingów rzeczywiście się zawalił. Może się to zdarzyć w grudniu po południu, ale niekoniecznie. Ważne, żeby Polska w końcu znormalniała. Szanse są, bo rząd Tuska od wielu miesięcy zachowuje się tak, jakby wierzył w rychły koniec świata. Minister finansów już dwa razy ogłosił, że gdy zacznie się kataklizm, trzeba będzie zwiewać do Ameryki. Pewnie dlatego, że tam ma być potop, który znacznie łatwiej przetrwać niż epokę lodowcową. Należy umiejętne podkręcać te fatalistyczne nastroje. Kiedy oni wszyscy – władza, jej medialni funkcjonariusze, dawni esbecy, oligarchowie i lemingi – ze strachu rozjadą się po świecie, niebo nad Polską się rozjaśni. Jak cudownie będzie się obudzić 22 grudnia we własnym państwie.

środa, 4 stycznia 2012

Polecam „Nowe Państwo”

Numer 12/2011, a w nim mój tekst „Warszawski splin”. Miesięcznik jest dostępny w empikach.


poniedziałek, 2 stycznia 2012

Nowy Rok

Wiersz napisany w styczniu 1998 roku.